Në 2012, Presidenti i atëhershëm i Bankës Qendrore Evropiane Mario Draghi nxorri Evropën nga thellësia e krizës ekonomike me premtimin e tij të famshëm për të bërë “gjithçka që duhet” për të shpëtuar euron.
Tani, Draghi shpreson se ai mund ta shpëtojë Italinë gjithashtu, duke udhëhequr një qeveri të re të unitetit.
Por edhe për “super Mario”, suksesi nuk është i garantuar
Aftësia dhe besueshmëria e Draghi nuk vihen në diskutim. Dhe ai me siguri do të zgjedhë një kabinet shumë të kualifikuar. Por sfida nuk duhet të nënvlerësohet. Jo vetëm që kriza ekonomike afatgjatë e Italisë është shtuar nga pandemia katastrofike COVID-19; vendi është zhytur në një krizë politike paralizuese.
Nëse Draghi do të adresojë në mënyrë efektive emergjencën COVID-19, e lëre më të forcojë themelet ekonomike të Italisë, së pari do të duhet të gjejë një mënyrë për të “lundruar” në politikën e ndërlikuar të vendit.
Kjo do të thotë, si fillim, të sigurojë mbështetjen e plotë të lëvizjes Pesë Yjet (M5S).
Në zgjedhjet e përgjithshme të Italisë 2018, M5S u bë partia më e madhe në parlament, në sajë të platformës së saj Euroskeptike.
Udhëheqja e partisë madje akuzoi Draghi, i cili u largua nga BQE vitin e ardhshëm, për “sulmimin e Italisë”.
Edhe pse M5S ka zbutur qëndrimin e saj, dhe ka premtuar mbështetjen e saj për qeverinë e udhëhequr nga Draghi, ajo mbetet thellësisht e ndarë dhe shumë nga anëtarët e saj e konsiderojnë këtë mbështetje si një kthesë të papëlqyeshme.
Por M5S është vetëm një pjesë e ekuacionit.
Qeveria e re e Draghit ndoshta do të ketë nevojë edhe për votat e partive të vogla centriste dhe Forza Italia të ish-kryeministrit Silvio Berlusconi, dhe ndoshta edhe të Lega-s së djathtë të Matteo Salvini, në mënyrë që të sigurojë një shumicë parlamentare.
Por, edhe nëse ai mund të krijojë një aleancë të tillë, ajo do të mbetet e padisiplinuar dhe lehtë mund të bëhet peng i mosmarrëveshjeve, preferencave dhe tekave të anëtarëve të saj.
Dhe ka shumë pika, për të cilat forcat politike të Italisë nuk mund të pajtohen.
Axhenda e qeverisë Draghi do të duhet të përfshijë si ndërhyrjet afatshkurtra emergjente ashtu edhe masat afatgjata të reformës strukturore, të gjitha këto do të kërkojnë shpenzime të konsiderueshme publike.
Draghi ka pranuar se çdo zgjidhje për krizën ekonomike COVID-19 “duhet të përfshijë një rritje të konsiderueshme të borxhit publik”. Por, për Italinë, kjo rritje duhet të jetë vërtet domethënëse.
Kur erdhi COVID-19, Italia nuk ishte shëruar plotësisht nga kriza financiare globale e vitit 2008.
Sipas Draghi, çelësi për të mbajtur nivele të larta të borxhit të qëndrueshëm është kanalizimi i shpenzimeve publike drejt “qëllimeve produktive”, të tilla si arsimi dhe formimi i aftësive.
Por partitë politike të Italisë mund të mos pajtohen me dallimet e Draghi midis borxhit “të mirë” dhe “të keq”.
Ka tashmë një mosmarrëveshje për mënyrën e shpenzimit të parave të siguruara nga fondi i rimëkëmbjes së BE-së.
Pra, shpenzimet produktive janë pjesë e ekuacionit të qëndrueshmërisë së borxhit, mbajtja e ulët e kostove të shërbimit të borxhit është gjithashtu shumë e rëndësishme.
Për atë, një qeveri funksionale është një kusht i domosdoshëm, por jo i mjaftueshëm.
Politika gjithashtu duhet të jetë e besueshme.
Aftësia personale e Draghi do të ndihmojë. Por askush nuk mund të garantojë aftësinë e një vendi për të përmbushur detyrimet e tij të borxhit.
Dhe politika jofunksionale e Italisë ka konsumuar shumë njerëz të mirë në çerek shekullin e fundit.
Nëse Draghi do të shmangë këtë fat, ai duhet të përqendrohet në hedhjen e bazave për transformimin ekonomik të Italisë, në vend se të drejtojë procesin.
Kjo do të thotë vendosja e një afati kohor për udhëheqjen e tij: pa marrë parasysh sa presion përballet, ai nuk duhet të mbetet kryeministër pas vitit 2022, dhe mbase as edhe aq gjatë. Në fakt, zgjedhjet e përgjithshme duhet të thirren sa më shpejt që të jetë e mundur.
Nuk ka asnjë recetë për rregullimin e krizës politike të Italisë dhe askush nuk duhet të presë që Draghi të sigurojë një të tillë.
Një qeveri teknokratike duhet të jetë efektive dhe jetëshkurtër, duke lejuar që trashëgimia e saj të përcaktohet nga puna e pasardhësve të saj.
Kjo do të thotë që fokusi i Draghi-t duhet të jetë në drejtimin e forcave politike të Italisë drejt vendimeve të qëndrueshme të politikave.
Kjo do të thotë gjithashtu që ato forca duhet të kuptojnë se si të angazhohen me njëra-tjetrën në mënyrë konstruktive.
Në fund të fundit, kjo është shenja e një demokracie të pjekur.
Përpjekja thjesht për të shtypur disa zëra, të tillë si ata të euroskeptikëve dhe madje edhe fashistëve, mund të shkaktojë presion, duke çuar në një shpërthim potencialisht shkatërrues.
Kriza aktuale e Italisë, ka “varfëruar” më tej besimin e italianëve në udhëheqësit e tyre politikë.
Me veprime të shkathëta dhe të guximshme, Draghi mund të ndihmojë disi në rikthimin e këtij besimi.
Por ai nuk mund ta bëjë atë vetëm.
Paola Subacchi, Profesore e Ekonomisë Ndërkombëtare në Institutin Global të Politikës Globale të Universitetit të Londrës, është autore, së fundmi, e The Cost of Free Money (Yale University Press, 2020).
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Draghi, “i duhuri” për Italinë… për momentin!
