Turneu i parë ndërkombëtar i Presidentit të SHBA Joe Biden u ndje si një frymë e freskët.
Nga samiti i G7 në Cornwall në një takim me Presidentin rus Vladimir Putin në Gjenevë, Biden kreu detyrat e tij me burrëri dhe gjakftohtësi . Udhëtimi i Biden dërgoi një mesazh të qartë: Shtetet e Bashkuara janë edhe një herë në duar të sigurta.
Por qëllimet e Biden shtrihen më tej: duke mbledhur demokracitë e botës për t’iu kundërvënë Kinës dhe autokracive të tjera, ai shpreson të ndërtojë një lloj rilindjeje demokratike globale.
Aftësia e tij për të realizuar këtë vizion nuk është e qartë. Megjithatë ai nuk ka humbur kohë.
Presidenti i fundit i SHBA që zgjodhi Evropën për udhëtimin e tij të parë të jashtëm ishte Jimmy Carter, në 1977. Turneu i Carter nisi në Mbretërinë e Bashkuar, ku ai mori pjesë në një samit të G7, dhe më vonë atë në Zvicër, ku u takua me Presidentin Sirian Hafez al -Asad (një aleat sovjetik).
Paralelet me udhëtimin e Biden janë të pagabueshme – dhe, duke pasur parasysh admirimin e tij të gjatë për Carter, mbase jo tërësisht e rastësishme.
Por bota gjithashtu ka pësuar ndryshime të thella që nga viti 1977. Merrni parasysh Mbretërinë e Bashkuar. Kur Carter vizitoi vendin, ai ishte anëtarësuar së fundmi në Komunitetet Evropiane (të cilat i paraprinë Bashkimit Evropian të sotëm) – një lëvizje më vonë e miratuar me shumicë dërrmuese nga votuesit britanikë. Sot, Britania e Madhe kohët e fundit ka braktisur BE dhe është zhytur në trazira politike.
Për Biden, kjo kërkoi një rikonfirmim të “marrëdhënies speciale” të Amerikës me Mbretërinë e Bashkuar, duke përfshirë nënshkrimin e një Karte të re Atlantike.
Por gjithashtu kërkoi një kujtesë të hapur për Kryeministrin Boris Johnson se MB duhet të mbështesë angazhimin e saj për të mbajtur një kufi të hapur midis Irlandës së Veriut dhe Republikës së Irlandës (një anëtar i BE), duke mbrojtur kështu Marrëveshjen e së Premtes së Mirë.
Në përgjithësi, nëse detyrohet të zgjedhë midis Mbretërisë së Bashkuar dhe BE, ka pak dyshim se Biden do ta favorizonte këtë të fundit.
G7 gjithashtu ka ndryshuar në mënyrë të konsiderueshme që nga koha e Carter. Kur vendet e G7 (Kanada, Franca, Gjermania, Italia, Japonia, Britania e Madhe dhe SH.B.A.) u takuan për herë të parë në vitet 1970, ato përbënin gati 70% të PBB-së së botës në terma nominalë – një pjesë që ata e mbajtën deri në kthesën e shekulli. Por në dy dekadat e fundit, kjo pjesë ka rënë në rreth 45%.
Angazhimi i lavdërueshëm i Biden për forcimin e bashkëpunimit me vendet e tjera të G7 ka dhënë rezultate të përziera. Nga njëra anë, vendet më të pasura të botës vazhdojnë të vijnë shumë pak në shpërndarjen e vaksinave COVID-19 në vendet në zhvillim.
Nga ana tjetër, marrëveshja e tyre e fundit për të vendosur një normë globale minimale të taksës së korporatave prej 15% është, siç e tha Dani Rodrik i Harvardit, “historike”.
Duke pasur parasysh peshën ndërkombëtare në rënie të vendeve G7, megjithatë, parimet e marrëveshjes do të duhet të miratohen më gjerësisht për të pasur ndikimin e synuar. Dhe sigurimi i blerjes së gjerë nuk do të jetë i lehtë.
Pengesa tjetër për t’u pastruar do të jetë G20, ku mund të pritet një shtytje e konsiderueshme, veçanërisht nga Kina, rekordi i të drejtave të njeriut dhe praktikat tregtare të së cilës u denoncuan ashpër në komunikatën e G7.
Pas takimit të G7, Biden mori pjesë në një samit të NATO-s në Bruksel, i cili gjithashtu prodhoi një komunikatë të shquar që veçonte Kinën, së bashku me Rusinë. Përsëri, kjo përfaqëson një zhvendosje të rëndësishme nga vitet 1970, kur NATO shërbeu si mbrojtja e Perëndimit kundër Bashkimit Sovjetik.
Takimi i Biden me Presidentin e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen dhe Presidentin e Këshillit Evropian Charles Michel ishte ngjarja më pak e ngarkuar politik por më pasojë e turneut të tij evropian. Takimet prodhuan një armëpushim në mosmarrëveshjen 17-vjeçare të të dy palëve mbi subvencionet për kompanitë e avionëve Airbus dhe Boeing. Të gjitha tarifat hakmarrëse janë pezulluar për pesë vjet.
SHBA dhe BE u angazhuan gjithashtu për të zgjidhur mosmarrëveshjet mbi tregtinë e çelikut dhe aluminit deri në fund të këtij viti.
Ndërsa proteksionizmi amerikan nuk do të qetësohet, dhe marrëdhënia dypalëshe tregtare mbetet e mbingarkuar nga tensionet, Biden e kupton qartë se ai duhet të zgjedhë betejat e tij dhe se BE – fuqia më e madhe tregtare në botë – ka shumë fuqi për të përdorur.
Pika përfundimtare në axhendën e Biden – takimi i tij me Putin në Gjenevë – gjithashtu pasqyroi një ndryshim të madh nga 1977. Sigurisht, SHBA dhe Rusia mbeten kundërshtarë në shumë fronte dhe Biden ia bëri të qartë Putinit se, ndryshe nga Trump, ai nuk do të tolerojë shkeljet e Kremlinit kundër SHBA (të tilla si sulmet kibernetike) dhe shkeljet e normave ndërkombëtare.
Por do të kishte pak kuptim strategjik t’i qasemi Rusisë vetëm si një kundërshtar.
Në përgjithësi, turneu i parë i huaj i Biden meriton nota të larta si për planifikimin ashtu edhe për ekzekutimin.
Biden arriti të tregonte një ndryshim të qartë me administratën e mëparshme, të sigurojë aleatët evropianë të Amerikës dhe të paraqesë SHBA si një “palë të përgjegjshme të interesit” brenda sistemit shumëpalësh – pikërisht atë që ajo ka kërkuar që Kina të bëhet.
Por mosmarrëveshjet midis vendeve demokratike nuk do të zhduken brenda natës, as Perëndimi nuk do të rimarrë pozitën e tij të mëparshme globale së shpejti.
Amerika është kthyer dhe ka arsye për të festuar.
Por, si ai apo jo, bota unpolare e udhëhequr nga SHBA është zhdukur.
Javier Solana, një ish-përfaqësues i lartë i BE për punët e jashtme dhe politikën e sigurisë, sekretar i përgjithshëm i NATO-s dhe ministër i jashtëm i Spanjës, është President i EsadeGeo – Qendra për Ekonominë Globale dhe Gjeopolitikën dhe bashkëpunëtor i Institucionit Brookings.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Me Biden, Amerika është rikthyer si një vend…”
A është ende “Amerika e para”?
