Zgjedhjet më 26 shtator do të lajmërojnë një epokë të re. Angela Merkel, kancelare për 16 vjet, po jep dorëheqjen. Kush do ta pasojë atë është e paqartë.
Zgjedhjet parlamentare përdorin një përzierje të përfaqësimit proporcional (me një prag prej 5% për partitë për të arritur në Bundestag) dhe zonat elektorale me një zonë të vetme. Partitë tradicionale të mëdha, Demokristianët e qendrës së djathtë të zonjës Merkel së bashku me homologët e tyre bavarezë (cdu/csu) dhe Social Demokratët e qendrës së majtë (spd), po fitojnë më pak vota, dhe koalicionet shpesh kapërcejnë ndarjen e djathtë-të majtë.
Kjo e bën të vështirë parashikimin e qeverisë së ardhshme edhe nëse sondazhet janë të sakta, të cilat shpesh nuk janë.
The Economist ka zhvilluar një model që grumbullon sondazhe dhe të dhëna të tjera parashikuese, drejton mijëra zgjedhje të simuluara dhe vlerëson rezultatet më të mundshme dhe shanset e koalicioneve të ndryshme për të formuar një shumicë. Modeli ynë tregon se tre kombinime, secila me një pseudonim popullor bazuar në ngjyrat e partisë, kanë një shans të besueshëm për të fituar më shumë se gjysmën e vendeve në Bundestag.
Këto janë një koalicion “Xhamajka” i cdu/csu, të Gjelbrit dhe Demokratëve të Lirë liberalë (fdp); një kombinim “semafor” i të Gjelbërve, fdp dhe spd; dhe, me më pak gjasa, koalicioni “zi-jeshil” i cdu/csu dhe të Gjelbërve.
Rezultatet tona demonstrojnë se sa të pasigurta mbeten zgjedhjet.
Votuesit jo vetëm që nuk janë të sigurt se kush do të fitojë; shumë prej tyre janë gjithashtu të pasigurt se për çfarë përfaqësojnë partitë në të vërtetë.
Fushata ka qenë tepër sipërfaqësore, duke shmangur debatin serioz të politikave.
Në një moment kritik në historinë e tyre, qytetarëve gjermanë nuk u jepet një zgjedhje e qartë e drejtimit. Partitë duhet të bëjnë më mirë.
Strategjikisht, kujdesi i tyre është i kuptueshëm.
Asnjë nga kandidatët e partive të mëdha nuk është i pëlqyer.
Megjithatë, për një mori çështjesh, partitë e Gjermanisë duhet ta bëjnë të qartë se ku qëndrojnë.
Gjermania do ta ketë të vështirë të mbajë marrëdhënien e saj të zymtë ekonomike me Kinën, të cilën pjesa tjetër e Perëndimit e ka parë si një konkurrent strategjik. Marrëdhëniet me Rusinë lëkunden midis qëndrueshmërisë sëMerkel të shfaqur pas pushtimit të Krimesë dhe Ostpolitikes pajtuese që ajo ka ndjekur në tubacionin e gazit Nord Stream 2. Pëlqimi i Gjermanisë për planin e rimëkëmbjes së Covid-19 të Bashkimit Evropian maskon ndarje të thella mbi shpenzimet dhe borxhin kolektiv evropian.
Për të gjitha këto çështje, palët kanë dallime reale. Të Gjelbrit duan një kalim të udhëhequr nga shteti në emetimet zero të karbonit, një qëndrim më të ashpër ndaj Kinës dhe Rusisë dhe unitet më të madh evropian.
Cdu/csu duan t’i japin kohë biznesit për t’u përshtatur me një ekonomi me karbon të ulët dhe për të balancuar pavarësinë e politikës së jashtme nga Kina me bashkëpunimin ekonomik. SPD dëshiron të rishpërndajë më shumë të ardhura dhe të shmangë konfliktet e huaja.
Votuesit po dëgjojnë shumë pak për këto dallime.
Rreziku është se koalicioni që shfaqet si qeveria e ardhshme e Gjermanisë nuk do të ketë mandat për vendimet jetike të politikave që duhet të marrë.
Drejtuesit e partive gjermane mund të mendojnë se, duke mos tërhequr vëmendjen në pozicionet e tyre mbi çështjet përçarëse, kanë siguri.
Por ajo strategji nuk është aspak e sigurt, sot apo në planin afatgjatë.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Economist/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Pasardhësja” e Merkelit: Epoka e saj ka mbaruar
Annegret Kramp-Karrenbauer zgjidhet pasardhëse e Merkelit
A do të mbijetojë koalicioni i Merkelit?
