Tensionet midis Shteteve të Bashkuara dhe Kinës janë rritur ndjeshëm.
Tarifat e Trump mbeten në fuqi. Uashingtoni po kërkon mënyra për të kufizuar përhapjen e kompanive kineze të teknologjisë ndërsa u jep fonde firmave amerikane. Kina po përpiqet të zvogëlojë dobësinë e saj ndaj shtrirjes së gjatë të Shteteve të Bashkuara.
Në këtë atmosferë, dikush mund të imagjinojë se tregtia midis dy vendeve ka rënë.
Në fakt, kohët e fundit ajo arriti një kulm të të gjitha kohërave.
Mirësevini në botën e re të çuditshme në të cilën jetojmë.
Kina dhe Shtetet e Bashkuara po bëhen gjithnjë e më armiqësore ndaj njëri -tjetrit në të gjitha aspektet dhe megjithatë ata të dy janë pjesë e një ekonomie globale që është thellësisht e ndërvarur dhe ka një dinamikë të vetën.
Tensionet rriten, por edhe tregtia. Nuk është vetëm me Shtetet e Bashkuara. Kina dhe Australia kanë parë mosmarrëveshje, sulme dhe kundërsulme në rritje. Vitin e kaluar, Kina transmetoi publikisht 14 ankesa me Australinë dhe e paralajmëroi atë të mos “bënte Kinën armike”. E megjithatë, blerjet kineze të mallrave australiane kohët e fundit arritën një rekord të lartë.
Kjo është arsyeja pse analogjitë me Luftën e Ftohtë nuk e kapin vërtet natyrën e pazakontë të konkurrencës së fuqisë së madhe të sotme.
Gjatë Luftës së Ftohtë, Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Sovjetik tregtuan në rastin më të mirë mallra me vlerë disa miliardë dollarë çdo vit. Sot, Shtetet e Bashkuara dhe Kina bëjnë tregti aq shumë brenda pak ditësh.
Bashkimi Sovjetik mezi ekzistonte në hartën ekonomike të botës së lirë. Ai kryesoi një bllok ekonomik të kontrolluar fort të vendeve komuniste që kishin pak lidhje – në tregti ose udhëtime – me pjesën tjetër të planetit. Kryesisht, ekonomia e saj kishte të bënte me burimet – naftë, gaz, nikel, bakër, etj. Kina, nga ana tjetër, është thellësisht e integruar në ekonominë botërore. Tani është kombi kryesor tregtar në botë i mallrave. Njëzet vjet më parë, shumica dërrmuese e vendeve tregtonin më shumë mallra me Shtetet e Bashkuara sesa me Kinën. Sot, ajo është përmbysur.
Vitin e kaluar, Kina zëvendësoi Shtetet e Bashkuara si partneri më i madh tregtar i mallrave në Bashkimin Evropian.
Kina ka nevojë për konsumatorët amerikanë për rritjen e saj ekonomike. Por anasjelltas, shumë prej kompanive më të mëdha të Shteteve të Bashkuara – nga General Motors tek Apple tek Nike – kanë nevojë për tregun kinez. Edhe kur shikoni diçka të tillë si zgjerimi i ekonomisë së gjelbër të Shteteve të Bashkuara, ju gjeni hijen e Kinës pas saj. Ato panele diellore që shihni kudo janë bërë aq të përballueshme dhe kështu kudo, sepse shumë prej tyre janë prodhuar në Kinë.
Dhe pastaj ka rreth 1 trilion dollarë borxh amerikan që mban Kina.
Shtetet e Bashkuara do të kenë nevojë për një strategji që pasqyron kompleksitetin e kësaj marrëdhënieje, ajo në të cilën Kina është pjesërisht konkurrente, pjesërisht klient, pjesërisht kundërshtar.
Disa nga këto administrata Biden i ka bërë shumë mirë, duke i bashkuar aleatët e Amerikës në një front më të bashkuar kundër Kinës, siç është për abuzimet e të drejtave të njeriut.
Por Biden po përballet gjithashtu me realitetin se aleatët e Shteteve të Bashkuara kanë lidhje të ngushta ekonomike me Kinën. (Në Azi, shumica e vendeve kanë Kinën si partneren e tyre më të madhe tregtare.) Ata do të donin të kishin marrëdhënie të forta tregtare me Kinën dhe lidhje të forta gjeopolitike me Shtetet e Bashkuara. Detyrimi i tyre për të zgjedhur mund të krijojë më shumë probleme sesa zgjidh.
Duke shtuar edhe më shumë nuanca, Kina është e fortë, por nuk po e merr botën.
A mund ta pranojë Uashingtoni kompleksitetin e kësaj sfide? Ajo po përballet me një fuqi ekonomike që, ndryshe nga Gjermania dhe Japonia, nuk është e varur nga Shtetet e Bashkuara për sigurinë e saj.
Ajo përballet me një fuqi të re të madhe që nuk është një demokraci dhe ka vlera dhe besime të ndryshme, dhe megjithatë nuk ka pushtuar dhe kontrolluar vendet siç bëri Rusia e Stalinit gjatë viteve 1940 (që është ajo që shkaktoi Luftën e Ftohtë).
Dhe e gjithë kjo po ndodh në një botë në të cilën tregtia ndërkombëtare është rikthyer në nivelet e para-pandemisë.
Nuk është një Luftë e Ftohtë e re, por diçka shumë më e komplikuar: një Paqe e Ftohtë.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Washington Post/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Lufta” me Kinën/ Çfarë synon SHBA?
“Kina po përgatitet për më të keqen”
2019, viti i humbjeve të mëdha për Evropën…
