Debakli i Amerikës në Kabul ka shkaktuar shqetësim veçanërisht të thellë në Gjermani.
Dy dekada më parë, pas një debati të zjarrtë parlamentar, Gjermania miratoi vendosjen e saj të parë ushtarake jashtë Evropës që nga viti 1945, në Afganistan.
Vizioni ishte për një Bundeswehr (forcat e armatosura) që vepronte në shërbim të qëllimeve fisnike: shtetndërtim, humanizëm dhe diplomaci.
“Duket si një shaka sot, por lexoni debatet dhe me të vërtetë duket sikur plani ishte për ta kthyer Afganistanin në Suedi,” thotë Peter Neumann, një ekspert sigurie dhe këshilltar i Armin Laschet, kandidatit konservator për kancelar në zgjedhjet e këtij muaji.
Fakti që administrata e Joe Biden tani pohon se këto gola ishin deluzionale ka lënë një shije të hidhur në gojën e gjermanëve ndërsa ata drejtohen drejt votimit.
Të ndarë fillimisht për mençurinë e misionit, politikëbërësit gjermanë gjetën një arsye për atë që do të bëhej dislokimi i saj më i madh i pasluftës: rreth 150,000 trupa kishin kaluar nëpër Afganistan deri në kohën kur trupat e fundit u larguan në qershor.
Përgjatë viteve 2000 Gjermania rriti përpjekjet e saj për trajnimin e policisë dhe rindërtimin civil atje. Megjithatë, në të njëjtën kohë sondazhet zbuluan rritjen e skepticizmit publik.
Më vonë, në vitet 2010, Afganistani ngadalë iku nga mendjet e votuesve. Nga partitë kryesore në zgjedhje, vetëm të Gjelbrit gjejnë hapësirë për të përmendur misionin afgan në manifestin e tyre.
Aleatët e Gjermanisë kanë kërkuar prej kohësh që ajo të luajë një rol më pohues jashtë vendit. Gripi kritikon se ato lutje nuk janë marrë parasysh. Por kjo është e padrejtë. E tronditur nga aventurizmi i Rusisë në Ukrainë, buxheti i mbrojtjes i Gjermanisë, edhe pse ende i shkurtër nga objektivi i NATO-s për 2% të PBB-së, është rritur me gati gjysmën që nga viti 2014.
Më shumë se 80% e votuesve thonë se mbështesin Bundeswehr -in; mbi 40% duan më shumë shpenzime për mbrojtjen.
Por ata gjithashtu dinë pak për dhjetëra misione në të cilat trupat gjermane shërbejnë, nga Atalanta, një përpjekje detare kundër piraterisë pranë Bririt të Afrikës, deri te forcat stabilizuese në Kosovë. Sondazhet tregojnë gjithashtu se gjermanët ngurrojnë vazhdimisht të hedhin peshën e tyre ushtarake.
Ekziston një hendek midis pikëpamjeve të votuesve dhe institucionit të sigurisë. Kjo gjen shprehje në mandatet që parlamenti i jep ushtrisë, të cilat mund të shkallëzojnë lartësi absurde.
Në një moment trupat gjermane në Afganistan mbanin karta që mbanin udhëzime se çfarë t’u thoshin armiqve në terren: “Kombet e Bashkuara – Ndalo, përndryshe do të qëlloj!” Gjithashtu u sigurua një përkthim Pushtu.
Nuk është për t’u habitur, pra, Afganistani nuk ka arritur ta kthejë përmbys fushatën zgjedhore të Gjermanisë.
Ka pasur shprehje rituale të mbështetjes për BE -në që të bëjë më shumë për sigurinë e saj, në mes të një vetëdije që po lind se, siç thotë një zyrtar, administrata e Biden ka të bëjë me “Amerikanët në radhë të parë”.
Por e vetmja ide thelbësore në ajër është krijimi i një këshilli kombëtar të sigurisë për të thurur një politikë koherente nga fijet konkurruese të makinerisë së politikës së jashtme të Gjermanisë.
Opinionet ndryshojnë nëse përgjigjet e tilla burokratike përputhen me sfidat strategjike të Gjermanisë.
Ka nuanca në platformat e politikës së jashtme të partive.
Në qeveri, të Gjelbrit do të injektonin një shkallë të ashpër ndaj shteteve autoritare; Partia Social Demokratike (spd) ka një kontigjent pëllumbash rusë. Por cilido nga koalicionet në zhvillim nuk ka gjasa të ketë një ndikim vendimtar në perspektivën e politikës së jashtme të Gjermanisë, thotë Fritz Felgentreu, një deputet i SPD.
Asnjëra nga katër palët në kundërshtim për qeverinë nuk vë në dyshim lidhjen transatlantike të Gjermanisë, thirrjen e saj evropiane ose pozicionin e saj në NATO.
Të gjithë e pranojnë nevojën për të rikalibruar marrëdhëniet me Kinën.
Kapitulli i politikës së jashtme i marrëveshjes së ardhshme të koalicionit do të jetë produkti më pak i reflektimit të konsideruar mbi vendin e Gjermanisë në botë sesa i kompromisit të luftuar midis disa palëve që duhet të gjejnë një mënyrë për të qeverisur së bashku.
Megjithatë ka ende hapësirë për grindje.
Parlamenti i ardhshëm duhet të zgjidhë një debat të gjatë mbi dhënien e dronëve të armatosur të Bundeswehr; duhet të rrisë qëndrueshmërinë kibernetike të Gjermanisë; dhe duhet të marrë parasysh rolin e saj në ndarjen bërthamore të NATO-s. Forcat e armatosura të shtrira kanë nevojë për rritje të qëndrueshme të financimit, edhe pse Gjermania ballafaqohet me borxhin e saj të tejkaluar nga Covid-19. Ai gjithashtu duhet të artikulojë një politikë të re të Kinës që merr parasysh presionin amerikan dhe rritjen e skepticizmit kino midis bizneseve gjermane.
Ndërkohë partnerët e saj në BE do të presin që ajo të udhëheqë përgjigjen ndaj krizës së ardhshme, qoftë një sfidë e re ushtarake ruse apo një fluks tjetër refugjatësh.
Një mendim i ri gjithashtu duhet t’i kushtohet vendosjeve të jashtëzakonshme të Bundeswehr. Kjo vlen veçanërisht për Sahel, i cili tani që misioni në Afganistan ka përfunduar është më i madhi: rreth 1,200 trupa gjermanë marrin pjesë në misionet e be dhe un. Paralelet me përpjekjet afgane janë të dukshme.
Trupat franceze bëjnë luftime serioze, por ushtarët gjermanë janë të ekspozuar: një duzinë u plagosën në një sulm vetëvrasës në qershor. “Ne kemi nevojë për një diskutim serioz në lidhje me kushtet në të cilat vendosemi,” thotë Carlo Masala në Universitetin Bundeswehr në Mynih. “Nëse bëjmë gjëra të tilla si Afganistani dhe Mali në të ardhmen, ne duhet të hyjmë plotësisht: do të thotë të bëjmë gjëra të pista”.
Megjithatë, një “rishikim i rëndë” i jetës publike do të ishte i nevojshëm për ta bërë Gjermaninë një fuqi vërtet autonome, argumenton Cathryn Clüver Ashbrook, drejtoreshë e Këshillit Gjerman për Marrëdhëniet me Jashtë.
Më mirë të krijoni një rol si një fuqi “varet”, duke kryer diplomaci të mençur në ato zona ku Amerika ose aleatët e tjerë luftojnë, përfshirë me Kinën.
Por edhe kjo do të kërkojë një vlerësim kokëfortë të interesave, ambicieve dhe kufizimeve të Gjermanisë.
Nëse fushata zgjedhore është një udhërrëfyese, vendi nuk është gati për një të tillë.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Economist/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A e ka zgjidhur Evropa çështjen e emigracionit?
“Diplomacia: art i frenimit të pushtetit”
