Tanket Panzer dhe divizionet e Wehrmacht dikur simbolizuan ambiciet gjermane për të dominuar Evropën. Tetëdhjetë vjet më vonë, pozicioni është përmbysur plotësisht.
Ndërsa bota digjet, Gjermania bie. Pavarësisht nëse sfida është një krizë klimatike e përshpejtuar, shkatërrimi i unitetit të BE -së, autoritarizmi abuziv i Kinës, kolapsi i sigurisë amerikane ose keqdashja ruse pa fund, vendi më i fuqishëm i Evropës shpesh nuk arrin të marrë një qëndrim. Franca e Emmanuel Macron godet rastësisht. Britania e Boris Johnson pretendon, në mënyrë deluzionale, të “godasë mbi peshën e saj”. Berlini, në të kundërt, lufton me turp.
Mbretërimi 16-vjeçar i Merkelit në përgjithësi konsiderohet të ketë qenë i mirë për Gjermaninë në shtëpi.
Votuesit janë të trishtuar kur e shohin të shkojë, dhe kjo keqardhje ndihet edhe jashtë vendit. Udhëheqësja e parë femër e Gjermanisë shihet si një figurë kompetente, qetësuese, e besueshme, e cila shmangu histrionikën dhe gafat e politikanëve meshkuj.
Megjithatë, jetëgjatësia nuk duhet ngatërruar me arritjen. As menaxhimi i mirë nuk është zëvendësues i të menduarit strategjik.
Gjermanët, thuhet se kanë një frikë të justifikuar historikisht nga udhëheqësit karizmatikë.
Përgjigja e Merkel ndaj krizës evropiane të borxhit sovran të vitit 2009 është një shembull i tillë.
Admiruesit thonë se ajo e shpëtoi eurozonën duke mbështetur paketat e shpëtimit për anëtarët e saj më të goditur.
Masat e ashpra të kursimit u vendosën ndaj Greqisë dhe vendeve më të varfra, duke zgjeruar ndarjen veri-jug të BE-së. Trashëgimia e tyre vazhdon të nxisë lëvizjet euroskeptike, nacionaliste-populiste të së djathtës ekstreme.
Merkel akuzohet se i ka dhënë përparësi interesave ekonomike dhe të biznesit gjerman mbi solidaritetin e BE-së dhe vlerat demokratike dhe të të drejtave të njeriut-një qasje e quajtur vetëm me gjysmë shaka si “Merkantilizëm”.
Thjesht konsiderojeni atë tani aleancën parlamentare evropiane të pezulluar me Viktor Orban, udhëheqësin e Hungarisë të BE-së që shkel ligjin, dhunon homoseksualët, autoritar. Për shembull, pretendohet se ai mbështeti zgjedhjen e Merkelit si presidente e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, e trishtuar e paaftë, në këmbim të mbrojtjes politike.
Merkel sulmohet në mënyrë të ngjashme për vënien e fitimit para parimit në Kinë, ngacmimi global i të cilit dhe abuzimet e të drejtave të njeriut nuk kanë penguar rritjen e madhe të eksportit gjerman. Rusia është një pikë tjetër e dhimbshme. Ukraina dhe shtetet e Evropës Lindore kundërshtojnë fuqishëm mbështetjen e saj për tubacionin e gazit Baltik Nord Stream 2. SHBA ka frikë se projekti i Putinit do të rrisë varësinë e Evropës nga energjia, por paralajmërimet e tij nuk merren parasysh.
Marrëdhëniet miqësore të Merkel me diktaturat dhe autokratët, të justifikuara si promovimi i angazhimit dhe ndikimit paqësor, kanë prodhuar pak përfitime politike, ndërsa minojnë parimet evropiane.
Përpjekjet e saj për të përmbysur aneksimin ilegal të Krimesë nga Rusia nuk arritën askund. Protestat e saj të kujdesshme mbi goditjet në Hong Kong dhe Bjellorusi dhe helmimi i kritikut më të njohur të Putinit, Alexei Navalny, kishin pak efekt praktik.
Nën udhëheqjen e Merkelit, e shmangur rrezikun, Gjermania ka penguar zhvillimin e një aftësie të besueshme, të pavarur evropiane të mbrojtjes dhe sigurisë, për zhgënjimin e Macron dhe, ndoshta, për kënaqësinë ruse, kineze dhe amerikane.
Dhe siç vëren udhëheqësja e të Gjelbërve, Annalena Baerbock, rekordi i saj për një çështje tjetër të madhe – krizën klimatike – gjithashtu nuk është aspak frymëzuese.
Dështimi i Merkel për të udhëhequr me shembull në disa nga sfidat kryesore me të cilat përballet Evropa, duke u mbështetur në autoritetin e dhënë nga qëndrimi dhe përvoja e saj e gjatë, është zhgënjimi më i madh i kohës së saj si kancelare.
Edhe “Wir schaffen das!” (“Ne mund ta bëjmë këtë!”) Momenti gjatë krizës së refugjatëve në 2015 nuk mund të maskojë dështimin e mëvonshëm për të vazhduar me një pakt të azilit në mbarë BE-në. Për të qenë të drejtë, Merkel, ndryshe nga të tjerët, u përpoq më të mirën e saj.
Ndoshta ajo është fajtore për pragmatizëm të tepruar. Ndoshta ajo shqetësohet shumë për fantazmat e vjetra. Ose ndoshta ky ngurrim për të ofruar një epërsi të fortë në Evropë reflekton një preferencë aktive, të ndarë nga gjermanët në përgjithësi, për një jetë të qetë në një botë të zhurmshme. Disa mund ta quajnë atë të arsyeshëm, të tjerët budallenj dhe egoistë – duke pasur parasysh që prosperiteti i Gjermanisë është në qendër të stabilitetit.
Sido që të jetë e vërteta, pasardhësit më të mundshëm të Merkelit, Armin Laschet ose Olaf Scholz, nuk tregojnë asnjë shenjë të ndryshimit të mantrave të qëndrueshme,të Merkelit. Të dy burrat janë cilësuar si “kandidati i vazhdimësisë”.
Për çështjet e mëdha globale, të dy po bëjnë më të mirën e tyre për të tingëllojë dhe të duket si Merkel – megjithëse “Mutti” vesh pantallonat shumë më mirë se ata.
Kush do të flasë për Evropën në një botë të rrënuar nga konflikti, populizmi, pandemia dhe varfëria? Sigurisht që nuk është një burokraci e paefektshme e Brukselit. Britania është futur nën një autobus gjeopolitik. Francës i mungon forca. Dhe Gjermania nën performancën strategjike është duke fjetur në timon. Përgjigja duhet të jetë e qartë.
Nëse Berlini nuk zgjohet dhe, ashtu si Rapunzel, i lëshon flokët, armiqtë rrethues të demokracisë do të vazhdojnë të lulëzojnë.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Guardian/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A është aleatja e Merkel liderja që i duhet Evropës?
A do t’i besojë më Evropa, Amerikës?
