Aftësia e Evropës për tu rikuperuar nga tronditja më e keqe ekonomike që ka parë që nga Depresioni i Madh po rrezikohet nga rihapja e plagëve të vjetra politike dhe juridike që mund të kërcënojnë triliona euro në para stimuluese.
Ekonomia e Bashkimit Evropian do të tkurret me një rekord 7.5% këtë vit, paralajmëroi Komisioni Evropian të Mërkurën, dhe rënia mund të jetë edhe më e shpejtë në të 19 vendet që përdorin euron.
Eshtë një rënie shumë më e shpejtë sesa nga kria globale financiare e vitit 2008 dhe një perspektivë më pesimiste sesa parashikimi nga Fondi Monetar Ndërkombëtar vetëm tre javë më parë.
Cmimet e konsumatorit pritet të bien ndjeshëm, ndërsa shpenzimet për masat e lehtësimit të koronavirusit do të shtyjnë deficitet e qeverive evropiane nga vetëm 0.6% e PBB-së në 2019 në rreth 8.5% këtë vit. Komisioni parashikon që papunësia e BE-së do të rritet nga 6.7% në 2019 në 9% këtë vit.
“Evropa po përjeton një tronditje ekonomike pa precedent që nga Depresioni i Madh. Si thellësia e recesionit ashtu edhe forca e rimëkëmbjes do të jenë të pabarabartë, e kushtëzuar nga shpejtësia me të cilën mund të ngrihen bllokimet, rëndësia e shërbimeve si turizmi në secilën ekonomi dhe nga burimet financiare të secilit vend, “tha komisioneri i ekonomisë së BE, Paolo Gentiloni në një deklaratë.
Dhimbja mund të jetë edhe më e keqe se parashikimi, sipas zyrtarëve të BE-së, të cilët paralajmëruan se “një pandemi më e rëndë dhe më e gjatë se sa parashikohej aktualisht mund të shkaktojë një rënie shumë më të madhe të PBB-së sesa supozohej”.
Ajo që është e nevojshme, thanë ata, është një “strategji e fortë dhe e përkohshme e rimëkëmbjes” në nivelin e BE për të shmangur “shtrembërime të rënda” brenda bllokut të madh tregtar.
Megjithatë kalorësia nuk mund të arrijë me kohë, ose kur e bën atë mund të jetë e hobuar keq. Përkundër marrëveshjes së gjerë midis shteteve anëtare të BE-së për nevojën për lehtësim urgjent, ndarjet e vjetra ka të ngjarë të vonojnë zbatimin e përpjekjeve të mëdha për rimëkëmbje. Dhe një vendim ligjor i pikave të para në fillim të kësaj jave në Gjermani mund të pengojë aftësinë e Bankës Qendrore Evropiane për të përdorur një nga mjetet kryesore të tij stimulues.
Shpenzime! Por si dhe kur?
Drejtuesit e BE kanë nënshkruar masat e menjëhershme të shpëtimit me vlerë të paktën 500 miliardë euro (538 miliardë dollarë) të hartuara nga ministrat e financave. Kjo paketë përfshin subvencione pagash që synojnë parandalimin e pushimeve nga puna në masë, si dhe kredi për bizneset.
Por ndarjet e thella midis vendeve anëtare kanë ndaluar zyrtarët e BE-së të bëjnë përparim të shpejtë në një fond më të madh të rimëkëmbjes që Komisioni Evropian shpreson se mund të mbledhin të paktën 1 trilion € (1.1 trilion dollarë) për të rindërtuar ekonomitë rajonale të shkatërruara nga pandemia.
Charles Michel, president i Këshillit Evropian të udhëheqësve kombëtarë të BE-së, kishte kërkuar që kjo paketë të funksionojë deri më 1 qershor. Por Komisioni dështoi këtë javë të përfundojë propozimin e tij për masat që do të përfshihen në fond, do të thotë të paktën një javë tjetër vonesë. Udhëheqësit e BE nuk kanë planifikuar të takohen përsëri deri më 18 qershor.
Mbeten ndryshimet në lidhje me mënyrën e funksionimit të fondit, veçanërisht nëse ai duhet të sigurojë kredi ose grante për vendet më të goditura siç janë Italia dhe Spanja. Grantet, ose transferimi i drejtpërdrejtë i parave, do të nënkuptonte një shkallë të ndarjes së borxheve që shtete të tilla si Holanda, Austria dhe Gjermania kanë rezistuar prej kohësh.
Gjykatësit gjermanë dhe BQE
Gjermania mund të ketë hedhur pikërisht një tjetër çelës në vepra.
Gjykata e saj më e lartë dha të martën një vendim që mund të parandalojë blerjen e bonove të Bundesbank si pjesë e programit të stimulimit të flamurit të Bankës Qendrore Evropiane, i cili paraprin krizën e koronavirusit. ECB tani ka tre muaj për të justifikuar programin.
Ndërsa aktvendimi nuk ndikon drejtpërdrejt në planin e BQE-së për të blerë 750 miliardë euro (810 miliardë dollarë) në bono qeveritare dhe pasuri të tjera në përgjigje të pandemisë, ajo mund të pengojë aftësinë e saj për të zgjeruar më tej masa të tilla, të cilat kanë ndihmuar të bashkojnë ekonomitë që përdorni euron. Ekonomistët janë të shqetësuar për implikimet afatgjata.
“Nëse BQE do të frenonte blerjet e aseteve të saj si rezultat i limiteve që gjykata gjermane ka theksuar, ose nëse një dalje e detyruar e Bundesbank nga blerjet e tilla të pasurive në tre muaj do të shkaktonte trazira financiare, siç mund të jetë, rezultati mund të jetë një recesion më i gjatë dhe më i thellë në Gjermani dhe eurozonë në tërësi “, tha shefi ekonomist i Berenberg, Holger Schmieding.
BQE iu përgjigj gjykatës kushtetuese të Gjermanisë në një deklaratë të shkurtër të martën, duke përmendur se Gjykata Evropiane e Drejtësisë kishte konfirmuar tashmë se përpjekjet e saj stimuluese janë të ligjshme. Të dy autoritetet tani janë në një kurs përplasjeje.
“Dy gjykatat më të larta të Evropës që argumentojnë për ligjshmërinë e blerjes së bonove në mes të një pandemie injektojnë pasiguri në një treg që nuk ka nevojë për të dhe nuk bën asgjë për të rritur besimin,” tha strategjisti Societe Generale, Kit Juckes.
Vendimi gjithashtu mund të nxisë sfida të mëtejshme ligjore ndaj programeve të ndërmarra nga banka qendrore, përfshirë blerjen e bonove të saj të lidhura me pandeminë. Nga ana tjetër, kjo do të bënte edhe më shumë presion ndaj vendeve anëtare të BE-së për të rënë dakord për një paketë të masave fiskale.
“BQE nuk mund të jetë ndeshja e vetme në qytet përgjithmonë. Qeveritë duhet të rriten,” thanë analistët në BofA Global Research.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga CNN
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
CNN/ Nafta përballë ditës së saj më të zezë
CNN/ COVID-19 “fut në izolim” ekonominë e 8-të në botë
CNN/ Si biznesi global ka ndryshuar përgjithmonë?
