Një nga pikat më të rëndësishme në konfliktin SHBA-Kinë, është se vetë Kina nuk e di se çfarë kërkon të arrijë, dhe se udhëheqësit e saj nuk kanë kuptuar ende se deri ku duhet të arrijë ndikimi i Pekinit.
Sidoqoftë, ka shumë prova, të mbledhura dhe interpretuara nga ekspertë të Kinës, që tregojnë se qeveria kineze me të vërtetë po synon fuqi globale dhe ndoshta epërsi globale mbi gjeneratën e ardhshme, që kërkon të përmirësojë sistemin ndërkombëtar të udhëhequr nga Amerika dhe të krijojë në të paktën një rend konkurrues.
Nuk duhen fuqi të pakrahasueshme për të arritur në këtë përfundim. Zyrtarët kryesorë kinezë dhe anëtarët e komunitetit të politikës së jashtme të vendit po bëhen gjithnjë e më të qartë tani.
Presidenti Xi Jinping e la të kuptohet këtë qëllim në fjalimin e tij historik në Kongresin e 19-të të Partisë në Tetor 2017. Ky fjalim përfaqëson një nga deklaratat më autoritare të politikës dhe qëllimeve të partisë; ai pasqyron të kuptuarit e Xi-së për atë që Kina ka realizuar nën sundimin komunist dhe si duhet të përparojë në të ardhmen.
Xi deklaroi se Kina “u ngrit në këmbë, u pasurua dhe po bëhet e fortë”, dhe se tani “po ofronte “mençuri kineze dhe një qasje kineze për zgjidhjen e problemeve me të cilat përballet njerëzimi.”
Deri në vitin 2049, Xi premtoi, Kina do të “bëhej një udhëheqëse globale për sa i përket forcës kombëtare dhe ndikimit ndërkombëtar” dhe do të ndërtonte një “rend ndërkombëtar të qëndrueshëm”.
Kjo ishte deklarata e një drejtuesi që e sheh vendin e tij jo vetëm si pjesëmarrës në çështjet globale, por kërkon të përcaktojë kushtet, dhe këtu evidentohen 2 elementë kryesorë të politikës së jashtme të Kinës.
E para është një pamje thellësisht skeptike e sistemit ekzistues ndërkombëtar. Drejtuesit kinezë pranojnë se regjimi tregtar global ka qenë i domosdoshëm për ngritjen ekonomike dhe ushtarake të vendit. Megjithatë, ata ndihen të kërcënuar nga SHBA.
Sipas mendimit të tyre, aleancat amerikane nuk ruajnë paqen dhe stabilitetin. Shikuar përmes asaj lente, promovimi i demokracisë dhe të drejtave të njeriut nuk është as moral dhe as dashamirës, . Institucionet ndërkombëtare të drejtuara nga SHBA paraqiten si mjete për të imponuar vullnetin e Amerikës ndaj shteteve më të dobëta.
Elementi i dytë është se rendi ndërkombëtar duhet të ndryshojë, jo pak, por shumë, që Kina të bëhet plotësisht e prosperuar dhe e sigurt.
Nëse dikush studion deklaratat e Xi dhe zyrtarëve të tjerë të lartë, ajo që del është një vizion në të cilin “një rrjet global i partneriteteve me në qendër Kinën do të zëvendësonte sistemin amerikan të aleancave dhe traktateve”.
Nuk ka ndonjë tregues, që tregon se horizonti strategjik i Pekinit është i kufizuar në Paqësorin Perëndimor ose edhe Azinë. Përfshirja e Xi për një “komunitet me të ardhme të përbashkët për njerëzimin” tregon një tabelë globale për ndikimin kinez.
Kina ndoshta nuk ka një listë kontrolli hap pas hapi për të arritur përparësinë globale, më shumë sesa Bashkimi Sovjetik në vitet 1970.
Pekini madje nuk mund të ketë vendosur se cila nga dy rrugët e saj drejt ndikimit global është e preferueshme: Vendosja e dominimit në Paqësorin Perëndimor dhe pastaj zgjerimi i jashtëm nga atje, ose tejkalimi i pozicionit të SHBA-së në rajon duke ndërtuar fuqi ekonomike dhe politike në të gjithë botën.
Kina përfundimisht mund të mos arrijë ndonjë nga këto. Ndoshta koronavirusi do të dobësojë aq shumë SHBA-në dhe rendin liberal që ngjitja e Kinës të përshpejtohet. Ose mbase Kina do të kalojë në kaq shumë probleme të brendshme, dhe aq shumë rezistencë të jashtme, sa që “do të ngecë”.
Megjithatë, ne duhet të pranojmë se debati për atë që Kina dëshiron po zbehet, sepse liderët dhe sjellja e Kinës i janë përgjigjur gjithnjë e më shumë kësaj pyetje.
Përkthyer dhe përshtatur nga Bloomberg/ Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Koronavirus do të ndihmojë ekonominë e SHBA”
“SHBA ka prova se COVID-19 erdhi nga një laborator kinez”
“Me apo pa koronavirus, Kina do tejkalojë SHBA”
