Presidenti i SHBA Joe Biden duket se po tërhiqet nga bllokimi i tubacionit të gazit Nord Stream 2, duke sinjalizuar që Shtëpia e Bardhë e njeh ndërtimin e projektit prej 11 miliardë dollarësh është shumë e avancuar për t’u ndalur dhe se rrezikon aleancën transatlantike, shkruan Robert Dillon dhe Martin Jirušek.
Robert Dillon është një anëtar i vjetër për sigurinë e energjisë në Qendrën Rainey për Politikën Publike në Uashington, D.C., dhe ish-drejtori i komunikimit i Komitetit të Energjisë dhe Burimeve Natyrore të Senatit Amerikan. Martin Jirušek është asistent profesor mbi sigurinë e energjisë në Universitetin Masaryk në Brno, Republika Çeke.
Qasja realpolitike e Biden ka kuptim.
Përfitimet gjeopolitike dhe ekonomike të partneritetit transatlantik tejkalojnë shqetësimet e Kongresit mbi varësinë e kontinentit nga energjia ruse.
Sipas sekretarit të shtypit të Shtëpisë së Bardhë Jen Psaki, Biden beson se Nord Stream 2 është një “marrëveshje e keqe për Evropën” .
Megjithatë Biden ka nevojë për një rrugëdalje nga bllokimi me Gjermaninë. Edhe Gjermania do të përfitonte nga de-përshkallëzimi.
Shenjat e ndryshimit të politikës së SHBA-së në Nord Stream 2 u shfaqën për herë të parë muajin e kaluar gjatë fjalës së tij në Konferencën e Sigurisë së Mynihut, kur ai theksoi nevojën që Shtetet e Bashkuara dhe Evropa të paraqisnin një front të bashkuar kundër Rusisë dhe ambicieve ekonomike dhe ushtarake të Kinës; por nuk përmendi tubacionin rus 760 milje.
Një raport i mëpasshëm i Departamentit të Shtetit që rendiste kompanitë nën sanksion për përfshirjen e tyre në Nord Stream 2 emëroi një anije të vetme ruse, Fortuna dhe pronarin e saj, KVT-RUS, por la jashtë më shumë se një duzinë kompani evropiane të përfshira në projekt.
Sanksionet e para të administratës së Biden synuan ngushtë Rusinë për helmimin dhe burgosjen e liderit të opozitës Aleksei Navalny por nuk përfshinë tubacionin e diskutueshëm.
Nord Stream 2 është në pronësi të Gazprom të qeverisë shtetërore të Rusisë, por afërsisht gjysma e financimit vjen nga një koalicion i pesë kompanive evropiane – Engie, OMV, Shell, Uniper dhe Wintershall.
Një duzinë ndërmarrjesh më të vogla nga Evropa kanë punuar gjithashtu në tubacionin nënujor. Nën fushën e zgjeruar të sanksioneve dytësore nën administratën e mëparshme, të gjitha mund të ndalohen nga sistemi financiar i SHBA.
Biden ende mund të sanksionojë ato subjekte të palëve të treta në një raport të dytë të Departamentit të Shtetit që pritet në maj, por perspektiva mbetet e pamundur pavarësisht nga çështja Navalny dhe qëndrimit të përgjithshëm anti-demokratik të Moskës.
Presidenti duket i gatshëm të lejojëë Nord Stream 2 dhe të përqendrohet në rivendosjen e marrëdhënieve të përbashkëta me kombet e BE, nga të cilat Gjermania mbetet aktori dominues.
Kancelarja Angela Merkel dhe pasardhësi i saj i mundshëm, Armin Laschet, që të dy i japin përparësi konsideratave ekonomike sesa ato politike, mbeten të palëkundur pavarësisht presionit të publikut dhe lobimit intensiv nga Uashingtoni.
Nëse qëllimi është të goditet Rusia, ndalimi i tubacionit është një gabim strategjik. BE blen më shumë se 200 miliardë metra kub gaz në vit nga Gazprom dhe pa marrë parasysh se e ardhmja e tubacionit do të vazhdojë të bëjë.
Nord Stream 2 është një simptomë e rritjes së nevojës për gaz natyror në Evropë, jo shkaku.
Si furnizues i energjisë, është në interesin e Kremlinit të mbajë marrëdhënie tregtare produktive me klientët e saj të BE dhe të shmangë përdorimin e eksporteve të saj si një armë politike – siç ka bërë me fqinjët e saj.
Meqenëse importet e energjisë në Evropë përbëjnë gati gjysmën e buxhetit vjetor të Kremlinit, rrezikimi i marrëdhënies do të ishte i kushtueshëm.
Për më shumë se një dekadë, liberalizimi i mjedisit rregullator që rregullon transportimin dhe shitjen e gazit natyror në tregun e përbashkët të BE-së ka provuar një masë më efektive kundër dominimit rus sesa sanksionet perëndimore.
Shqetësimet e Ukrainës në lidhje me të ardhurat e humbura mund të lehtësohen përmes një marrëveshjeje me Gazprom për të vazhduar të paguajë tarifat e tranzitit në Kiev për mbajtjen e një pjese të rrjedhës së gazit në të gjithë territorin e saj.
Një marrëveshje e tillë do të ishte një fitore për të gjitha palët që është shumë më transparente dhe më pak e rrezikshme sesa tensionet aktuale gjeopolitike ose çështjet gjyqësore.
Lënia e tubacionit Nord Stream 2 e papërfunduar në dyshemenë e Detit Baltik do të ishte rezultati më i keq i mundshëm për të gjithë të përfshirë – që përbën një katastrofë mjedisore dhe diplomatike.
Biden mund të besojë se tubacioni është një marrëveshje e keqe për Evropën, por ai gjithashtu e di që koha e tij në detyrë është e kufizuar dhe se lista e përparësive është e gjatë.
Përkthyer dhe përshtatur nga EurActiv/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Më të ashpër me Rusinë”, pse Gjermania nuk është dakord?
